Marktplaats werd in 1999 opgericht door Rene van Mullem. Het aanbieden van advertenties was in de beginperiode gratis. De site trok al gauw veel bezoekers en het aantal online advertenties groeide gestaag. Tegenwoordig maakt bijna iedereen wel eens gebruik van Marktplaats. Hoe staat het met de privacyvriendelijkheid van dit platform?
Ze zeggen dat de een zijn rommel de ander zijn schat is en daar ben ik het helemaal mee eens. Ik verkoop regelmatig wat spullen via Marktplaats en als ik iets nodig heb check ik eerst op Marktplaats of ik het tweedehands kan aanschaffen. Daarom vond ik het tijd om eens te kijken hoe het met de privacy is gesteld bij deze digitale kringloopwinkel.
Een stukje historie
Begin 2000 koopt Bob Crébas samen met twee compagnons Marktplaats vanuit kringloopketen ‘Het Goed’. Crébas voorzag namelijk een dreiging voor kringloopwinkels vanuit het internet. De verkoop van tweedehands spullen via internet begon steeds meer plaats te vinden.
eBay kocht Marktplaats.nl in 2004 voor het destijds duizelingwekkende bedrag van 225 miljoen euro. CEO Meg Whitman kwam persoonlijk naar Emmeloord om te zien waarvoor ze had getekend.
Inmiddels is het platform sinds juli 2020 in handen van de Noorse Adevinta. EBay verkocht zijn advertentietak aan het Adevinta voor 8 miljard euro.
Luister deze interessante podcast over het ontstaan van Marktplaats.
Verdienmodel Marktplaats
De meeste advertenties op Marktplaats zijn gratis. In enkele gevallen worden er kosten in rekening gebracht voor het plaatsen van een advertentie. Maar dit is niet het belangrijkste verdienmodel. Marktplaats is een advertentieplatform en datahandel is een goudmijn.
Privacy op Marktplaats
Om maar met de deur in huis te vallen; er schort nogal wat aan de privacyvriendelijkheid van Marktplaats. Onduidelijke privacyinstellingen, koppeling met facebook, geen transparantie en het negeren van privacyvoorkeuren. Hier gaan we!
Verwarrende Privacyinstellingen
Verwarring 1.
Als je op de website van Marktplaats komt krijg je meteen een cookiemelding die vrij onduidelijk is. Een juridisch en technisch verhaal dat voor de gemiddelde consument niet te begrijpen is. Je kunt klikken op accepteren of instellingen aanpassen. Laten we kiezen voor instellingen aanpassen.
Verwarring 2.
Vervolgens zie je twee grote blauwe knoppen die je willen verleiden om er maar meteen op te klikken. Als je op de eerste knop “Accepteer alle” klikt accepteer je alle cookies. En als je op de tweede knop “opslaan en verder” klikt dan accepteer alle cookies met een “gerechtvaardigd belang”. Dat is best sneaky en een goed voorbeeld van een Dark Pattern. Deze komen we helaas nog veel meer tegen.
Verwarring 3.
Ik laat mezelf natuurlijk niet beetnemen door deze truuk dus ik scrol verder naar beneden. Daar zie ik allemaal schuifjes.
Bij het ene schuifje staat “gerechtvaardigd belang” en ik zie een schuifje voor “Toestemming”. Ik weet niet wat Marktplaats bedoelt met “gerechtvaardigd belang en ik ben niet de enige die dit verwarrend (en sneaky) vindt. Marktplaats zelf blijft hier zeer vaag over, en op Twitter willen ze mijn vragen hierover niet in het openbaar beantwoorden. Bovendien staan de schuifjes al geselecteerd (opt-in) en dat mag niet volgens de AVG. Misschien hebben een stel slimme juristen deze “gerechtvaardigd belang” list bedacht om de AVG een beetje te omzeilen.
De keuze voor reclamecookies moet volgens de huidige privacywetgeving altijd ‘vrij’ zijn (zonder dwang). Op Thuiswinkel.org kun je lezen wat gerechtvaardigd belang juridisch inhoudt. Na het lezen van deze informatie is mij nog steeds niet duidelijk waarom de partners van Marktplaats een “gerechtvaardigd belang” zouden hebben.
Check de volgende gif maar eens waarin duidelijk wordt met hoeveel partners jouw gegevens gedeeld worden en dit is nog maar een kleine selectie. Klik hier voor een overzicht van third-party-advertentie-gerelateerde cookies.
Verwarring 4.
Ok, we hebben voor alle opties opt-out gekozen. Beneden aan de pagina zien we een blauwe knop met “ik accepteer de instellingen. Maar op welke van de 3 knoppen moet je nu drukken om jouw instellingen te bevestigen? “Accepteer alle”, “opslaan en verder” of “ik accepteer de instellingen”. Dit is niet duidelijk en de verwarring is daarmee compleet (Dark Pattern).
In de privacyverklaring lees ik trouwens dat het verzamelen van persoonsgegevens gewoon doorgaat:
Bovendien is het opmerkelijk dat de privacyverklaring inmiddels 3 jaar oud is. In 2020 kocht Adevinta het platform over van eBay.
Marktplaats app
In de app van Marktplaats kun je ook jouw advertentievoorkeuren instellen. Dit werkt ongeveer op dezelfde manier als de website. Helaas heb ik gemerkt dat de privacyinstellingen soms gereset worden naar de standaardwaarden. Hierdoor staan de schuifjes weer op “gerechtvaardigd belang”. Ik weet niet of dit een bug is, maar ik vind het inmiddels moeilijk om Marktplaats het voordeel van de twijfel te geven.
Trackers in de app
Android
Exodus Privacy is een app waarmee je kunt checken hoeveel trackers er in een app zitten. Ik zie op de Exodus website dat er 12 trackers in de (Android) app zitten. De app vraagt om 32 permissies.
Apple
Apple heeft de afgelopen jaren steeds strengere eisen gesteld wat betreft privacy van apps. Nu zijn ontwikkelaars ook verplicht om te delen welke informatie er over de gebruiker wordt verzameld en wat hiermee gedaan wordt.
Alles ingesteld? Tracken maar! 😱
Na het instellen van mijn privacyvoorkeuren (alles opt-out) wilde ik natuurlijk controleren of mijn voorkeuren ook gerespecteerd werden. Ik gebruik hiervoor de app adguard. Adguard is een advertentieblocker en maakt iedere tracker op je telefoon inzichtelijk. Tot mijn schrik zie ik dat de app de (iOS) gebruiker onverminderd blijft tracken! Ik zie Facebook, DoubleClick, adjust en nog vele andere trackers. Ik heb dit ook nog even gecontroleerd via mijn Pi-hole en daar zie ik hetzelfde. Dit is fout jongens! Ik hoop dat Marktplaats hier duidelijkheid over kan verschaffen.
Veiligheid Marktplaats
Op Marktplaats deel je al snel veel persoonlijke gegevens. Daarom is een goede beveiliging van je account belangrijk.
Hoe goed je wachtwoord ook is, het kan altijd worden gestolen. Daarom zien we graag dat een account beveiligd kan worden met de beveiligingsmethode tweestapsverificatie, ook wel two factor authentication (2fa) genoemd.
Marktplaats werkt met sms-beveiligingscontrole. Dit is beter dan niets maar nog steeds geen veilige en privacyvriendelijke methode in verband met sim-swapping. Daarnaast geef je Marktplaats zo nog meer persoonlijke informatie.
Conclusie
Marktplaats verdient geen schoonheidsprijs op het gebied van privacyvriendelijkheid. Sterker nog: ik betwijfel of Marktplaats de AVG naleeft. De keuze voor reclamecookies moet volgens de huidige privacywetgeving altijd ‘vrij’ zijn (zonder dwang). Verder zie ik via Adguard dat de app na het instellen van de privacyvoorkeuren de gebruiker gewoon blijft tracken en er wordt veelvuldig gebruik gemaakt van Dark Patterns. Ik vind dat jammer, want ik was altijd een fan van deze online vlooienmarkt.
Ik wil positief afsluiten. Ik sta helemaal achter het idee om je spullen een tweede kans te geven. Het is enorm leuk om via deze digitale kringloopwinkel lekker te snuffelen en te handelen. Dus Marktplaats: word alsjeblieft wat privacyvriendelijker!
Neem bij onjuistheden gerust contact op. Graag zelfs! Wij zullen deze direct aanpassen
