Uit een onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat duizenden Nederlanders stiekem door hun (ex)parter digitaal in de gaten worden gehouden. Met behulp van stalkerware, een vorm van malware waarmee je smartphones kunt bespioneren, worden WhatsApp gesprekken afgeluisterd en telefooncamera’s ingeschakeld.
Android via een App en Iphone via de cloud
Stalkerware komt voor op zowel Android- als iPhonetoestellen. Bij Androidtoestellen is het mogelijk om stalkerware rechtstreeks op het apparaat te installeren. Bij iPhones zijn de monitoring tools veel moeilijker te installeren. Het vereist vaak dat het apparaat gekraakt (jailbreak) moet worden om extra toegang tot het systeem te krijgen.
Hoe kun je stalkerware herkennen?
Een (ex-)partner heeft vaak fysiek toegang tot het apparaat van het slachtoffer. Daarom is er voldoende gelegenheid voor hem of haar om stalkerware te installeren. Deze app blijft verborgen in het app-overzicht en heeft vaak een algemene naam, zoals ‘System Update Service’. Daarom wordt stalkerware vaak niet ontdekt. Toch zijn er wel wat dingen waar je op kunt letten.
1. Een toename van het gegevensgebruik
Controleer je gegevensgebruik van voorgaande maanden. Als je plotselinge pieken in je gegevens opmerkt, ook al heb je je gebruikspatroon niet echt veranderd, bestaat de mogelijkheid dat je telefoon geïnfecteerd is.
2. Onverklaarbare kosten op je telefoonrekening
Stalkerware kan gebruik maken van een SMS service. Het programma stuurt dan sms-berichten naar betaalnummers, die de telefoonprovider vervolgens in rekening brengt.
3. Vreemde pop-ups en meldingen
Je kunt vervelende pop-up advertenties en meldingen gaan ontvangen, of ongewenste herinneringen en “systeem”-waarschuwingen.
4. Vreemde instellingen
Android: De virusscanner Play Protect van je Android-toestel is uitgeschakeld.
Iphone: Je ziet Cydia op je iPhone staan. Dit betekent dat je toestel gejailbreakt is.
5. Batterij sneller leeg
Als je merkt dat de levensduur van je batterij drastisch afneemt, kan je toestel geïnfecteerd zijn.
Wat kun je doen om stalkerware te voorkomen?
1. Voorkom dat stalkerware wordt geïnstalleerd
Dit klinkt een beetje flauw, maar preventie is altijd het beste. Een hacker kan je toestel infecteren via een kwaadaardig sms- of e-mailbericht, maar de meest voorkomende methode vereist fysieke toegang tot de telefoon.
Daarom is stalkerware voor een groot deel een hulpmiddel dat wordt ingezet door thuisgebruikers oftewel (ex)partners – die gemakkelijk bij het toestel van hun partner kunnen komen. Zorg er daarom voor dat je telefoon beveiligd is met een goed wachtwoord, biometrische gegevens (indien mogelijk) en stel de mogelijkheid in om je toestel op afstand te kunnen wissen.
2. Wis en reset je apparaat om stalkerware te verwijderen.
Soms heb je het gevoel dat er iets niet in orde is. Misschien is het dan een goed idee om je toestel eens helemaal op te frissen.
Het maakt niet uit wat voor telefoon je hebt, de eerste stap is het maken van een back-up van je gegevens.
Als je een Android-toestel hebt, navigeert je naar Instellingen, tik je op Back-up maken en reset, en selecteer je vervolgens Fabrieksgegevens resetten. Hierdoor wordt je telefoon gewist en vervangen door een nieuwe versie van Android. Voor extra veiligheid is het aan te raden om ook een update uit te voeren naar de nieuwste versie van Android.
Op iOS navigeert je naar Instellingen, tik je op Algemeen, scrolt je naar beneden en selecteert je Stel opnieuw in. Selecteer hier de optie Wis alle inhoud en instellingen. Als je dit doet, wordt je apparaat volledig gewist en wordt iOS opnieuw geïnstalleerd.
3. Voorkom stalkerware en spyware op je computer
Ook computers zijn niet immuun voor stalkerware of spywareprogramma’s. Er zijn verschillende malwareverwijderingsprogramma’s die het probleem kunnen elimineren zonder je computer te wissen of opnieuw te formatteren. Dit soort apps brengen ook weer privacyrisico’s met zich mee. Zo is onlangs bekend geworden dat Avast gebruikersgegevens verkoopt.
Wij raden het gebruik van antivirus software niet aan. Gebruik liever je gezond verstand als je over het internet surft. Klik niet klakkeloos op iedere link en download software alleen van betrouwbare bronnen.